-
1 күңел белән уйлау
ду́мать по со́вести -
2 күңел
I сущ.1) душа́, се́рдце || душе́вный, серде́чныйкүңелне тынычландыру — успоко́ить ду́шу (сер́дце)
күңел кичерешләре — душе́вные (серде́чные) пережива́ния
күңел җылысы — душе́вная теплота́
күңел кыйналу — душе́вно страда́ть
күңел пошыну — душа́ не на ме́сте
күңел рәхәтләнү — блаже́нствовать душо́й
күңел теләү — захоте́ть
кеше күңеле - кара төн — (посл.) чужа́я душа́ - потёмки
2)а) вну́тренний, духо́вный миркүңел байлыгы — бога́тство духо́вного ми́ра
күңеле шундый — духо́вный мир его́ тако́в
б) хара́ктер, сво́йство хара́ктеракүңеле каты - теле татлы — (погов.) хара́ктер его твёрд, (но) речь сла́дка
3) расположе́ние духа́; настрое́ние, дух; самочу́вствиекүңелем бозылды — у меня́ испо́ртилось настрое́ние (от чего-л.)
4)а) симпа́тия, любо́вь; расположе́ние, устремле́ние к кому, чему-л.минем сиңа күңелем бар — у меня́ есть симпа́тия к тебе́
ана күңеле балада, бала күңеле далада — (посл.) любо́вь ма́тери - к дитя́ти, а у того́ - к степи́
б) диал. жела́ниекүңелем шул — моё жела́ние таково́
5) ду́мы, мысль, мы́сли; созна́ниекүңеле бу эштән ерак — ду́мы его́ далеки́ от э́того де́ла
6) па́мятькүңелдә йөртү (саклау) — храни́ть в па́мяти
7) интуи́ция, душа́күңеле белән сизенү — чу́вствовать, чу́ять душо́й; интуити́вно дога́дываться
күңелем алдамый — интуи́ция (меня́) не обма́нывает (меня́ не подво́дит)
8) в знач. нареч. күңелдә в уме́бишне язабыз, бер күңел(дә) — пять запи́шем, оди́н в уме́
•- күңел аздыру
- күңел аздыручы
- күңел азу
- күңел белән
- күңелем белән
- күңелең белән
- күңеле белән
- күңел белән уйлап
- күңел белән уйлау
- күңел беркетү
- күңел биздергеч
- күңел кайтаргыч
- күңел биздерү
- күңел кайтару
- күңел боегу
- күңел борчылу
- күңел тынычсызлану
- күңел бушату
- күңел газабы
- күңел газаплары
- күңел йомшару
- күңел йомшау
- күңел кайту
- күңеле кайту
- күңел киңлеге
- күңел күтәрелү
- күңел күтәрү
- күңел күтәрмәү
- күңел күтәрә алмау
- күңел нечкәртү
- күңел нечкәрү
- күңел өчен
- күңелен күрү
- күңелен табу••күңел белән дә, тәне белән дә — душо́й и те́лом
күңел(е) буш — (мне, тебе́, ему́) ску́чно, в (мое́й, твое́й, его́) душе́ пустота́
күңел даруы — бальза́м для души́; лека́рство от душе́вных мук
күңел җиңеләю — полегча́ть на душе́
күңел(не), күңелен җиңеләйтү — облегчи́ть (отвести́) ду́шу; изли́ть ду́шу
күңел иләсләнү — искуша́ться душо́й
күңел йогышу (йогу) — см. күңел яту
күңел курку — опаса́ться всей душо́й, си́льно боя́ться, тру́сить
күңел капчыгын чишү — изли́ть ду́шу (букв. развяза́ть мешо́к души́)
күңел (күңеле) киңәю — расще́дриться душо́й
күңел (күңеле) китек (сынык) — оби́женный (жизнью, обстоятельствами); впа́вший в уны́ние; нужда́ющийся в подде́ржке
күңел котырыгы (азынуы) — распу́щенность, жа́дность (до наслаждений, славы и т. п.)
күңел кошы — поэт. возлю́бленная (букв. пти́чка души́)
күңел кылы (кыллары) — поэт. стру́ны души́
күңел кылына тию — затро́нуть чу́вствительные стру́ны (души́)
күңел кымырҗу — беспоко́иться, име́ть жела́ние
күңел кытыклану — зуде́ть || зуд в душе́; лёгкое возбужде́ние в душе́
күңел кәгъбәсе (күңелгә кәгъбә) итү (кылу) — де́лать, сде́лать возлю́бленной (возлю́бленным); сде́лать да́мой се́рдца
күңел күге — поэт. духо́вный мир (букв. небеса́ души́)
күңел сүрелү — разочарова́ться; охладе́ть душо́й
күңел сыну — па́дать/пасть ду́хом; надломи́ться (вследствие неудач, разочарований и т. п.)
күңел (күңеле) тар — чёрствый, злой (душо́й); зави́стливый; скупо́й
күңел тарлыгы — чёрствость, злость в душе́; зави́стливость; ску́пость
күңел тарлыгыннан — от за́висти
күңел тартуы — влече́ние се́рдца
күңел тартылу — вле́чься, тяну́ться (о душе, сердце)
күңел (күңеле) төзек — с до́брыми чу́вствовами; добронра́вный, благонра́вный
күңел төзеклеге — до́брый настро́й души́, добронра́вие, благонра́вие
күңел (күңелеңне) төшерү — поддава́ться, подда́ться уны́нию
күңел тулу — расчу́вствоваться, доходи́ть до слёз; пла́кать от полноты́ чувств
күңел түгелү — см. күңел ташу
күңел үсү (үсеп китү) — окрыля́ться/окрыли́ться душо́й (после хорошего обращения, одобрения, успеха и т. п.)
күңел (күңеле) хуш — в до́бром расположе́нии ду́ха
күңел хушлану — удовлетворя́ться, умиротворя́ться ( малым)
күңел хушлыгы — удовлетворе́ние, умиротворе́ние, дово́льство ( малым)
күңел эрү — отта́ять душо́й
күңелгә авыр булу (килү, тоелу) — быть в тя́гость душе́; душа́ не лежи́т; дави́ть на ду́шу
күңелгә авырлык — тя́жесть на душе́
күңелеңә авыр алма, ләкин... — не воспринима́й тяжело́, но... (при нелицеприятном высказывании кому-л.)
күңелгә (кереп) утыру — ( навсегда) запомина́ться; запечатле́ться в душе́
күңелгә китерү — вспомина́ть, вспо́мнить (усилием воли, специально)
күңелгә таш булу (булып төшү) — лечь ка́мнем на́ душу (на́ сердце)
күңелгә төен (төер) — оса́док на душе́
күңелгә ут салу (ягу) — см. ут салу
күңелгә якын алу — принима́ть/приня́ть бли́зко к се́рдцу
күңелгә яту — нра́виться, понра́виться
күңелгә ятышлы (ятымлы) — уго́дный душе́
күңелдән алып ташлау — забы́ть насовсе́м, предава́ть забве́нию
күңелдән китмәү — остава́ться в па́мяти; ника́к не забыва́ться
күңелем синдә генә — то́лько к тебе́ лежи́т моё се́рдце
яшь чагында кемне сөйсәң, күңелең шуңарда була — ( песня) кого́ лю́бишь в мо́лодости, к тому́ и лежи́т се́рдце
күңелләр күтәренке — дух ( наш) бодр; настрое́ние припо́днятое
күңелең булсын! — будь по-тво́ему!
күңелне йомшарту — смягча́ть/смягчи́ть ду́шу (кого-л.), ублажа́ть (кого-л.)
- күңел җитүкүңелемне (өметемне) өзмим әле — я ещё наде́юсь на твою́ любо́вь
- күңел капчыгы
- күңел чиләге
- күңел чүлмәге
- күңел каралу
- күңел киң
- күңеле киң
- күңел китеклеге
- күңел кубу
- күңел кузгалу
- күңел кәгъбәсе
- күңел көзгесе
- күңел күзе
- күңел өшеткеч
- күңел салу
- күңел тарту
- күңел төбе
- күңел төшү
- күңел туңу
- күңел түре
- күңел түреннән
- күңел утыру
- күңел яту
- күңелгә яту
- күңелгә беркетү
- күңелгә керү
- күңелгә килү
- күңелгә салу
- күңелгә тию
- күңелдә төен булу
- күңелдә төер булу
- күңелдә төер булып калу
- күңелдә төер булып тору
- күңел ташу
- күңелгә утыру
- күңелдән чыгару
- күңелен алу
- күңелен аудару
- күңелен аулау
- күңелен сындыру
- күңелен китү
- күңел ачу
- күңелен ачу
- күңеле булу
- күңел булу
- күңелне биләү
- күңелен биләү
- күңелне бәйләү
- күңелне киң тоту
- күңелеңне киң тот!
- күңелне тырнау II сущ.; диал.грудь; торс, бюсткүңелдән ары күренми ул — то, что ни́же бю́ста, не должно́ быть ви́димым (т. е. неприлично рассматривать)
-
3 кире
1. прил.1)а) в разн. знач. обра́тный (рейс, билет, маршрут и т. п.)кире якка китү — пойти́ в обра́тном направле́нии
кире юл — обра́тный путь
кире саннар мат. — обра́тные чи́сла
кире пропорциональ зурлыклар — обра́тно пропорциона́льные величи́ны
б) обра́тный, попя́тныйкирехәрәкәт — обра́тное (попя́тное) движе́ние
кире йөреш — шахм. обра́тный (попя́тный) ход
2) в разн. знач. отрица́тельный (ответ, результат, герой и т. п.)кире йогынты ясау — оказа́ть отрица́тельное влия́ние
кире корылма — физ. отрица́тельный заря́д; см. тж. тискәре
3) перен.а) своенра́вный, упря́мый, стропти́вый; ерши́стый, норови́стый; несгово́рчивый (человек, сосед, попутчик) || упря́мец, упря́мицакире һәрвакыт кирегә сукалар — (посл.) букв. упря́мец всегда́ бу́дет про́тив паха́ть
б) норови́стый, с но́ровом ( о лошади); упря́мый ( о животных)4) оборо́тный, изна́ночныймайканың кире ягы — изна́ночная сторона́ ма́йки
5) лингв. уступи́тельный2. нареч.кире иярчен җөмлә — уступи́тельное прида́точное предложе́ние
1) ( о движении) обра́тно, наза́д, вспять (плыть, улететь, повернуть, поехать и т. п.)кире куу — гнать (отогна́ть) обра́тно
кире борылып килү — верну́ться наза́д
кире качу — бежа́ть обра́тно
вакытны кире борып булмый — вре́мя не повернёшь вспять
үткән эш кире кайтмый — (погов.) что прошло́, того́ не вернёшь (букв. то, что бы́ло, не вернёшь обра́тно)
2) обра́тно, наза́д (отдать, вернуть, выкупить и т. п.)кире алу — взять обра́тно
кире урынына кую — положи́ть обра́тно на ме́сто
хатны кире җибәрү — отпра́вить обра́тно письмо́
кире соратып алу — потре́бовать наза́д
•- кире алу
- кире әйләнеп кайту
- кире әйләнү
- кире баштан
- кире башы белән
- кире беткән
- кире бору
- кире вакланма
- кире гамәл
- кире кагу
- кире сугу
- кире кагылгысыз
- кире кагылмаслык••кире кайтарылу — экон. окупа́емость
кире кайтмый торган җиргә китү — отпра́виться на тот свет
кире китеш — регре́сс, деграда́ция
кире китү — см. кирегә китү 1)
кире кырыккан — см. кире беткән 1)
кире (кирегә) сөйләү — говори́ть проти́вное, не подде́рживать; см. тж. кирегә бору 1)
кире сугу — сбива́ть/сбить с то́лку; ср. тж. кире чөй кагу
кире сурәт физ. — изображе́ние перевёрнутое (обра́тное)
кире тәре — груб.; прост. упря́мец
кире тору — отказа́ться (от чего-л.), упря́миться
кире чакыру — см. кире кайтару 2)
кире юлга (якка) тарту (җибәрү) — сбива́ть/сбить с пути́
кире ягы белән — искажённо, в ло́жном све́те ( показывать)
- кире кайтукире як белән тору — встава́ть/встать с ле́вой (не с той) ноги́
- кире уйлау
- кире килү
- кире чигенү
- кире чөй кагу
- кире як 3. послелог; диал.по́слемоннан кире — по́сле э́того
-
4 җиңел
1. прил.1) лёгкий, нетяжёлый ( по весу)җиңел капчык — лёгкий мешо́к
җиңел материаллар — лёгкие материа́лы
2) лёгкий, ре́звый, прово́рный, энерги́чныйҗиңел адымнар — лёгкие шаги́
3) лёгкий, нетру́дный ( не требующий физических и умственных усилий)җиңел эшкә күчү — перейти́ на лёгкую рабо́ту
җиңел табышмак — лёгкая (проста́я) зага́дка
4) лёгкий, легкопереноси́мый (болезнь, рана, боль)җиңел яра — лёгкая ра́на
5) лёгкий, едва́ заме́тный, е́ле улови́мый, е́ле ощути́мыйҗиңел җил — лёгкий ветеро́к
җиңел томан — лёгкий (негусто́й) тума́н
6) лёгкий, беззабо́тный, беспе́чныйҗиңел тормыш — беззабо́тная жизнь
7) разг. чо́кнутый, тро́нутый, свихну́вшийся ( человек)акылга җиңел — умо́м тро́нутый
8) в составе сложных слов легко-җиңел эрүчән — легкопла́вкий
җиңел атлет — легкоатле́т
2. нареч.җиңел ышанучан — легкове́рный
1) легко́, ре́зво, прово́рноҗиңел йөрү — ходи́ть (дви́гаться) прово́рно
җиңел хәрәкәтләр белән — лёгкими движе́ниями
2) про́сто, легко́, без осо́бых уси́лийэшне җиңел башкару — выполня́ть рабо́ту легко́
мәсьәләне җиңел чишү — легко́ реши́ть зада́чу
җиңелчә киенгән — легко́ оде́тый
•- җиңел машина
- җиңел аңлаешлы
- җиңел арба
- җиңел атлетика
- җиңел металлар
- җиңел сәнәгать
- җиңел промышленность
- җиңел туфрак••җиңел акыллы — несерьёзный, легкомы́сленный, ве́треный
җиңел акыллылык — легкомы́слие
җиңел аяктан — см. җиңел кулдан
җиңел баштан — спья́ну, по пья́нке
җиңел булып китү — см. җиңеләю
җиңел җайдан гына — сра́зу, не откла́дывая в до́лгий я́щик
җиңел карау (уйлау) — относи́ться несерьёзно
җиңел котылу — легко́ отде́латься
җиңел кәсеп (җиңел һөнәр) — лёгкое ремесло́, непы́льная рабо́та
җиңел куллы — лёгкая рука́ (о человеке, приносящем удачу)
җиңел мал табучы — люби́тель лёгкой нажи́вы, люби́тель поживи́ться
җиңел сөякле — лёгкий на́ подъём, подви́жный, лёгкий на́ ногу
җиңел сулап җибәрү (җиңел сулап кую) — вздохну́ть с облегче́нием
җиңел укылышлы — разбо́рчивый (по́черк)
- җиңел кулданҗиңел холыклы — легкове́рный; легкомы́сленный
-
5 гомер-гомергә
нареч.1)а) всю жизнь; всегда́, всё вре́мягомер-гомергә ятимлеге турында уйлау — всю жизнь ду́мать о своём сиро́тстве; всё вре́мя чу́вствовать себя́ сирото́й
б) навсегда́, на ве́ки ве́чные2) ве́чно, испоко́н веко́в, и́здавна, искони́, во ве́ки веко́в уст.безнең ата-бабаларыбыз гомер-гомергә игенчелек белән шөгыльләнгән — испоко́н веко́в (и́здавна) на́ши пре́дки занима́лись хлеборо́бством
-
6 күп
1. нареч.1) мно́го, оби́льно, значи́тельно, намно́го, изря́днобик күп — о́чень мно́го
күпкә калыша — намно́го уступа́ет (отстаёт)
күп белгән (сөйләгән) күп ялгышыр — (погов.) кто мно́го зна́ет (говори́т), тот мно́го ошиба́ется
күбе зарар, азы таман — (погов.) мно́го - во вред, ма́ло - са́мый раз
күп бел дә, аз сөйлә — (погов.) знай мно́го, а говори́ ма́ло
күп йөргән күп белер — (посл.) не тот мно́го зна́ет, кто мно́го жил, а тот, кто мно́го стра́нствовал
күп сулар акты — (погов.) мно́го воды́ утекло́
күп яшәлгән, күп күрелгән — (погов.) мно́го прожи́то, мно́го ви́дано
күпне белсәң, тиз картаерсың — (погов.) мно́го бу́дешь знать - ско́ро соста́ришься
төтене күп, ялкыны аз — (погов.) зво́ну мно́го, да то́лку ма́ло (букв. ды́му мно́го, пла́мени ма́ло)
2) при сравн. ст. прил. намно́го, значи́тельнокүп(кә) яхшырак — значи́тельно лу́чше
күп(кә) төгәл — намно́го точне́е
3) до́лго, до́лгое вре́мякүп уйлау — до́лго ду́мать
күп көтү — до́лго ждать, зажда́ться
4) мно́го-в сочет. со слова́ми на -лы, -ле, -лыккүп аллалык — многобо́жие
күп балалы — многоде́тный
күп баскычлы — многоступе́нчатый
күп иҗекле — многосло́жный
күп квартиралы — многокварти́рный
күп километрлы — многокилометро́вый
күп милләтле — многонациона́льный
күп сулы — многово́дный
күп тармаклы — многоотраслево́й
күп томлы — многото́мный
күп чүмечле — тех. многоковшо́вый
5) в знач. сущ.; мн. ч. күпләр мно́гие; не́которые, мно́жество2. прил.күпләр шулай уйлый — мно́гие так ду́мают
1) оби́льный, большо́й, значи́тельныйкүп уңыш алу — получи́ть оби́льный (большо́й) урожа́й
күп ярдәм күрсәтү — оказа́ть значи́тельную по́мощь
2) мно́гий, многочи́сленныйкүп сораулар җавапсыз калдырыла — мно́гие вопро́сы оставля́ются без отве́та
урыннардан күп хатлар килә — поступа́ют многочи́сленные пи́сьма с мест
3) до́лгий, мно́гокүп еллар — до́лгие го́ды
күп мәгънәлелек — многозна́чность
күп нокта — лингв. многото́чие
•- күп сүзлелек
- күп тапкыр
- күп төрле
- күп төрлелек
- күп урынлы••күп вакыт (чак) — ча́сто
күп дигәндә (булса) — са́мое бо́льшее; ма́ксимум
күп күргән — мно́го перенёсший, мно́го повида́вший; быва́лый
күп чәйнәлгән — изби́тый ( о выражении)
күп элек — задо́лго
-
7 начар
1. прил.1)а) в разн. знач. плохо́й, нехоро́ший, скве́рный, нева́жный, дурно́й, худо́й, дрянно́йначар кием — плоха́я оде́жда
начар һава — скве́рная пого́да
начар шартлар — нева́жные усло́вия
начар агач ботакка үсәр — (посл.) плохо́е де́рево в сук растёт
б) плохо́й, нео́пытный, неуме́лый, неиску́сный, негра́мотный, неквалифици́рованный ( о человеке)начар укытучы — плохо́й учи́тель
начар хуҗа — плохо́й хозя́ин
начар җитәкче — неквалифици́рованный руководи́тель
начар тегүче — неуме́лый портно́й
в) плохо́й, дурно́й, скве́рный, гру́бый, вульга́рный (о манерах, вкусе и т. п.)начар зәвык — вульга́рный вкус
начар гадәт — дурна́я привы́чка
начар тотыш — плохо́е поведе́ние
2) плохо́й, предосуди́тельный, нехоро́ший, дурно́й, безнра́вственныйначар үрнәк күрсәтү — пока́зывать дурно́й приме́р
начар репутация — плоха́я репута́ция
начар эшләр — нехоро́шие дела́
3) плохо́й, нехоро́ший, гнету́щий, мра́чный; неблагоприя́тныйначар кәеф — плохо́е настрое́ние
начар төш күрү — ви́деть нехоро́ший сон
начар хәл — гнету́щее положе́ние
4) плохо́й, нехоро́ший, недо́брый, злове́щийначар көлү — нехоро́ший смех
начар ният — недо́брое наме́рение
начар уйлар — недо́брые мы́сли
5)а) плохо́й, недо́брыйначар сүз әйтү — сказа́ть недо́брое сло́во
начар хәбәр ишетү — слы́шать нехоро́шую весть
б) плохо́й, неприли́чный, нецензу́рныйначар сүзләр белән сүгенү — нецензу́рная брань
начар җырлар — непристо́йные пе́сни
6) плохо́й, сла́бый, бесси́льный (о больном, старом)картның хәле начар — состоя́ние старика́ плохо́е, стари́к плох
7) плохо́й, ма́ленький, небольшо́йначар түләү — небольша́я пла́та
начар үсеш — плохо́е разви́тие
8) спец. плохо́й2. сущ.; спец."начар" билгесе алу — получи́ть плоху́ю оце́нку
пло́хо3. нареч.контроль эшкә "начар" куйдылар — за контро́льную рабо́ту поста́вили "пло́хо"
1)а) пло́хо, нехорошо́, скве́рно, нева́жно, ду́рно, ху́доначар киенү — нева́жно одева́ться
начар яшәү — пло́хо жить
ашханәдә начар ашаталар — в столо́вой скве́рно ко́рмят
б) в знач. сказ.эшләр әлегә начар — дела́ пока́ нева́жны
кичен миңа начар булды — ве́чером мне бы́ло пло́хо
2) пло́хо, нехорошо́, недо́бро, злове́щекеше турында начар уйлау — пло́хо ду́мать о челове́ке
3) пло́хо, ма́ло, немно́гоҗыештыручыга бездә начар түлиләр — у нас убо́рщице пло́хо (ма́ло) пла́тят
•- начар яшәү
- начар дигәндә дә
- начар ниятле
- начар сыйфатлы
- начар сүзле кеше••начар күрмәс борын яхшының кадере юк — (посл.) не отве́дав го́рького, не узна́ешь и сла́дкого
начар юлга кертү (димләү) — совраща́ть/со-врати́ть
См. также в других словарях:
белү — 1. Чынбарлыктагы берәр факт, билге, күренешне хәтердә тоту; хәбәрдар булу. Өйрәнелә торган нәрсәне: сабакны, фән өлкәсен һ. б. үзләштергән булу 2. Шәхес яки берәр нәрсә тур. белешмә алу; белем хасил итү. Аңлап алу, төшенү. Өйрәнү бала егыла егыла … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чамалау — 1. Нәр. б. күләмен, микъдарын, авырлыгын, озынлыгын һ. б. ш. якынча билгеләү 2. Якынча аңлау, төшенү; якынча белү, сиземләү. Уйлау, уйлап карау чамалап әйтте ул моны 3. Теләк булу, исәп тоту, ниятләү котылырга чамалый 4. рәв … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әвәләү — диал. 1. Нәрсәнең дә булса эчендә яки өстендә әйләндерә әйләндерә тәгәрәтү 2. Нәр. б. кул белән арлы бирле йөртеп, оештырып йомры яки башка формага китерү. Йоннан, мамыктан, һ. б. тәгәрәтеп, угалап берәр нәрсә эшләү; басу бер пар киез итек әвәләп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әүкәләү — диал. 1. Нәрсәнең дә булса эчендә яки өстендә әйләндерә әйләндерә тәгәрәтү 2. Нәр. б. кул белән арлы бирле йөртеп, оештырып йомры яки башка формага китерү. Йоннан, мамыктан, һ. б. тәгәрәтеп, угалап берәр нәрсә эшләү; басу бер пар киез итек әвәләп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җенләнү — 1. Ярсу, кызып китү; холыксызлану. Котырыну, үзен артык иркен тотып шашыну. Табигать котырынуы, шашынуы тур.. Шау гөр килү, пыр тузу җенләнеп уйнап йөргәндә 2. күч. Нәр. б. белән артык мавыгу сәүдә белән җенләнгән кеше. Гел бер үк нәрсәне уйлау,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
исәпләү — I. 1. Нәр. б. исәбен, санын билгеләү, исәпкә алу; санау. нин. б. санаулар, исәпләүләр ясау 2. Саннар белән арифметик гамәлләр башкару 3. Нәр. б. күздә тоту, игътибарга алып эшләү 4. Кеше турында билгеле бер фикердә булу, бәя бирү; кем нәрсә дип… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
фикер — и. 1. филос. Чынбарлык күренешләренең мидә, аңда чагылышы 2. Уйлану, фикерләү нәтиҗәсендә барлыкка килгән уй. Идея 3. Ният, теләк, план 4. Аң; дөньяга, чынбарлыкка, тормышка караш фикер ягыннан үсү. Берәр өлкәдә белем, танып белү фәнни фикер 5.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
саю — иск. – 1. Саннарны үз тәртипләре белән бер бер артлы әйтеп бару 2. Әйберләрнең микъдарын бер бер артлы саннар белән исәпләү; ничә яки күпме икәнне билгеләү 3. Берәр нәрсә яки кеше тур. нин. б. фикердә булу, аны тегеләй яки болай дип исәпләү,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хисап — I. и. 1. Нәр. б. санау, исәпләү эше 2. Исәпләү, математик чишү, санау нәтиҗәсе. Хуҗалыктагы керем һәм чыгымны исәпләү нәтиҗәсе, йомгагы узган елның хисабы 3. Кем белән дә булса акча эше, акча белән бәйле мөнәсәбәт 4. Нәр. б. саны, исәбе, отчет 5 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аек — с. 1. Исерткеч эчемлек эчмәгән, исермәгән; исерек булмаган. Гомумән, исерткеч эчемлекләр, аракы эчми торган 2. күч. Фикер йөртердәй хәлдә, уйлау сәләтен югалтмаган, аңлы 3. күч. Акыллы, уйлап эш итә торган. рәв. Уйлап, акыл белән. Дөрес, туры,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айнык — с. 1. Исерткеч эчемлек эчмәгән, исермәгән; исерек булмаган. Гомумән, исерткеч эчемлекләр, аракы эчми торган 2. күч. Фикер йөртердәй хәлдә, уйлау сәләтен югалтмаган, аңлы 3. күч. Акыллы, уйлап эш итә торган. рәв. Уйлап, акыл белән. Дөрес, туры,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
